مکتب تداعی گرایی

مکتب تداعی‌گرایی

تداعی‌گرایی بیان می‌کند که حضور یک رویداد یا تجربه در ذهن موجب می‌شود رویداد یا تجربه‌ی دیگری که به آن شباهت دارد در ذهن تداعی شود. مثلا؛ حتما اتفاق افتاده که میوه‌ی ترشی میل کنید و باعث ترشح زیاد بزاق شما شود. این تجربه در ذهن شما باقی می‌ماند و وقتی بعد از مدتی شخصی را در حال خوردن یک میوه‌ی ترش ببینید؛ ممکن است باز هم در دهانتان بزاق ترشح شود. چون در ذهن شما مزه‌ی ترش تداعی شده است.

به اعتقاد و باور این مکتب فکری، محتوای ذهنی از هم‌خوانی اندیشه‌ها و تصوراتی که قالب‌های خیال را می‌سازند؛ تشکیل شده است و اساسا از راه اداک حسی و حواس مختلف حاصل می‌شوند.

مکتب تداعی‌گرایی قائل به تفاوت‌های ذاتی ارثی در ذهن نیست و فقط تجربه را ملاک ایجاد تفاوت‌های فردی می‌داند. نتیجه‌ای که از این مکتب می‌توان به دست آورد این است که ادعا می‌کند: ” نوع تجربه‌ی خاص، موجب تفاوت بین افراد است؛ نه عوامل دیگر “.

تداعی‌گرایی که امروزه با نام یادگیری از راه شرطی‌سازی شناخته می‌شود روش و نظریه‌ای است که برای اولین بار و به‌طور واضح از ارسطو، فیلسوف یونانی شروع شد. در واقع ارسطو با طرحِ یادگیری و یادآموزی از طریق هم‌آیی، همانندی و پادآیی یا تضاد میان رویدادها، بنیاد تداعی‌گرایی را استوار نمود.

_ بنابر اصل هم‌آیی هرگاه دو رویداد از لحاظ زمان و مکان با هم تجربه شوند، بعدها تجربه یکی از آن‌ها موجب می‌شود که رویداد دیگر نیز تداعی شود یا در ذهن حضور یابد. نظیر وقتی که سر کلاس دو دانش آموز کنار هم دیده می‌شوند؛ بعدها با دیدن یکی، دیگری نیز به یاد می‌آید.

_ بنابر اصل همانندی حضور یک رویداد یا تجربه در ذهن موجب می‌شود رویداد یا تجربه دیگری که به آن شباهت دارد، در ذهن تداعی شود. نظیر وقتی که به دوستان دوران تحصیل فکر می‌کنیم، ممکن است به یاد بیاوریم که عکسی از آن دوران داریم.

_ بنابر اصل پادآیی یا تضاد رویدادها و تجربه‌های متضاد، یکدیگر را در ذهن تداعی می‌کنند. مانند سیاه و سفید، شب و روز، زشت و زیبا.

قرن‌ها بعد از ارسطو، توماس هابز نیز بدون این که از این اصطلاح استفاده کند، در تبیین فکر انسان به این سازوکارها توجه کرد و آن را به عنوان یکی از استعدادهای روانی انسان معرفی کرد. سپس دیوید هیوم برای نخستین بار و به طور اتفاقی اصطلاح «تداعی معانی» را به کار برد. امروزه هم با نام شرطی‌سازی در نظریه‌های تورندایک، پاولف، واتسن، اسکینر و دیگران یافت می‌شود. اما کسی که از همه بیشتر مایه رونق و ماندگاری این اصطلاح شد، دیوید هارتلی بود که با تأسیس مکتبی به همین نام، باعث رواج اصلی تداعی‌گرایی شد.

سامانه آموزش و تدریس آنلاین فارسی زبانان edufinior | سامانه ثبت برند یکپارچه سازی و تبلیغات finior | نام اول خدمات ورزشی سامانه فروش و درآمدزایی murmur | سامانه هوشمند سلامتی پروویت provit | سیستم ردیابی اسناد الکترونیکی ایران edts